De tastbare Artur [hoofdstuk 6]

In de Great Hall van het Zuid-Engelse Winchester Castle houdt men de herinnering aan koning Artur levend door een grote ronde tafel, die als een reusachtige schietschijf aan de muur is opgehangen. In het verleden hebben velen zich aan deze tafel vergaapt, in de veronderstelling dat de legendarische koning er werkelijk aan had gezeten. Nauwkeurig onderzoek heeft echter aangetoond dat hij 'pas' in de dertiende eeuw werd vervaardigd en dus gemaakt moet zijn naar het voorbeeld van de verhalen die toen in omloop waren. De kleurige beschildering werd aan het eind van de vijftiende eeuw aangebracht in opdracht van Hendrik VIII, de eerste Tudorvorst.

De tafel toont koning Artur op zijn troon boven een witrode roos met daar omheen de woorden: Dit is de Ronde Tafel van koning Artur met 24 van zijn genoemde ridders. Verder is het blad verdeeld in witte en groene segmenten met de namen van de ridders aan de rand. De betekenis van deze beschildering laat zich gemakkelijk raden, omdat zowel de roos als de kleuren wit en groen naar het Tudorhuis verwijzen. Blijkbaar wilde Hendrik VIII zich voordoen als de rechtmatige opvolger van koning Artur en trachtte hij de tafel van Winchester voor zijn politieke doeleinden te benutten.

Behalve als een meubelstuk kun je de Ronde Tafel ook zien als een ideaal. De Ronde Tafel symboliseert vriendschap en hoffelijkheid: een verbond van ridders die allen hebben gezworen koning Artur loyaal te dienen en die allen de opdracht hebben te vechten voor wat juist is en tegen het onrecht. Daarnaast staat de Ronde Tafel voor gelijkheid.

De Ronde Tafel is voor het eerst vermeld door de Normandische schrijver Wace in 1155. Bij hem heeft de Ronde Tafel eveneens met gelijkheid te maken. In zijn Roman de Brut schrijft Wace het volgende over de beroemde tafel: Arthur had zijn Ronde Tafel namelijk zo laten maken dat al zijn edele ridders eraan konden zitten om te eten, terwijl ieders positie gelijk was en ze allemaal tegelijk bediend konden worden. Niemand kon zich er dus op beroemen dat hij hoger was dan één van de anderen.

6.2 Op vakantie met Artur

Niet alleen aan het eind van de vijftiende eeuw, maar ook nu nog wordt op talloze plaatsen in Groot-Brittannië de herinnering aan koning Artur levend gehouden. Het wemelt van de Arturstenen, -grotten, -zetels, -fonteinen en -bomen in Engeland, Schotland en Wales. Vele daarvan zijn moeilijk te bereiken en en/of nauwelijks interessant. Meestal beëindig je zo'n queeste onverrichterzake in een plaatselijke pub met de voorspelbare naam Arthur's Hall of Merlin's Cave. Toch zijn er met name in Zuid-Engeland een aantal bezienswaardigheden die de moeite waard zijn.

6.3 Artur vandaag-de-dag

Op het graf van koning Artur zou geschreven hebben gestaan: Hic iacet Arthurus, rex quondam rexque futurus. Dit betekent: hier ligt Artur, koning eens en voor altijd. En inderdaad, ook na de Middeleeuwen is de beroemde vorst de verbeelding van kunstenaars blijven inspireren. Er zijn opera's over hem gemaakt, schilderijen, musicals, toneel- en balletvoorstellingen, maar vooral in literatuur en film leeft Artur onverminderd voort. Zo schreef Terence H. White de vijfdelige romanreeks The Once and Future King, waarin de complete geschiedenis van Artur wordt verteld. Ook in Tolkiens Lord of the Rings (filmtrailer bekijken) zijn volop Arturmotieven aanwijsbaar: de queeste, de Andere Wereld, magische voorwerpen etc. En zo zijn er nog honderden boeken te noemen waarin Arturstof de hoofdmoot vormt.

Ook voor het witte doek werd het Arturverhaal bewerkt. First Knight, Quest for Camelot en Excalibur zijn enkele films waarin Artur een hoofdrol speelt. Voor de liefhebber van kolder is Monty Python and the Holy Grail een absolute aanrader. Een andere populaire film waarin de Graallegende doorklinkt is Indiana Jones and the Last Crusade. En tot slot werken ook in fantasy-films als Star Wars Arturthema's door.

Je kunt nu de opdrachten van hoofdstuk 6 maken.

In de verschillende hoofdstukken zijn heel wat data voorbijgekomen over het leven van Artur. In de onderstaande tijdlijn staan ze allemaal nog eens duidelijk op een rijtje. Ook belangrijke culturele uitingen gebaseerd op het verhaal van Artur en zijn ridders worden vermeld. Voor een volledig overzicht van data voor, tijdens en na het leven van Artur kun je terecht op www.britannia.com/history/timearth.html.