Tekstfragmenten [Arturromans]

In dit hoofdstuk staan fragmenten uit vijf Middelnederlandse Arturromans centraal. Ook maak je kennis met een strip over de Graal. Door deze fragmenten krijg je een goed beeld van de verhalen over Artur en zijn ridders. Na elk fragment moet je een aantal opdrachten beantwoorden. De antwoorden ervan zijn te vinden in het fragment, in hoofdstuk 1 tot en met 6 en een enkele keer moet je bij de beantwoording gebruik maken van andere bronnen, bijvoorbeeld Internet.

1. Ridder metter mouwen

De Ridder metter mouwen is één van de ingevoegde romans in de Lancelotcompilatie. In dit verhaal draait het om een jonge knaap die twee wensen heeft: ridder worden aan Arturs hof en zijn vader vinden. Lees nu de eerste 86 verzen.

2. Roman van Walewein

De Roman van Walewein is een oorspronkelijke Middelnederlandse Arturroman uit de tweede helft van de dertiende eeuw. Het boek werd geschreven door twee auteurs: Penninc en Pieter Vostaert.

In het verhaal gaat Walewein in opdracht van koning Artur een zwevend schaakbord achterna. Walewein komt bij koning Wonder, die het schaakbord bezit. Deze vraagt in ruil daarvoor het zwaard met de twee ringen. De eigenaar van dit zwaard, koning Amoraen, heeft op zijn beurt ook een wens: hij wil dat Walewein de mooie Isabele, die zich helemaal in Indië bevindt, voor hem ophaalt. Na veel avonturen lukt dit, maar intussen zijn Walewein en Isabele verliefd op elkaar geworden. Gelukkig sterft dan juist op tijd koning Amoraen. Met het schaakbord en Isabele keert Walewein terug bij koning Artur.

Tijdens zijn tocht arriveert Walewein bij een brede rivier en ziet hij aan de overkant een ridder die een jonkvrouw mishandelt. Lees het fragment en maak daarna de bijbehorende opdrachten.

3. Walewein en Keie

Walewein en Keie is één van de teksten die is ingevoegd in de Lancelotcompilatie. Door de venijnige opmerkingen van Keie wordt Walewein gedwongen Arturs hof te verlaten op zoek naar avonturen. Ook Keie trekt er met zijn ridders op uit. Walewein rolt van het ene avontuur in het andere, Keie beleeft vrijwel niets. Aan het eind keren beide ridders terug naar het hof en rekent Walewein af met Keie. Lees het begin van Walewein en Keie en beantwoord de bijbehorende opdrachten.

4. Lanceloet en het hert met de witte voet

Een kort Arturverhaal uit de Lancelotcompilatie is Lanceloet en het hert met de witte voet. Een jonkvrouw verschijnt aan Arturs hof met een boodschap. Wie het witte voetje van een door leeuwen bewaakt hert te pakken krijgt, mag met haar koningin trouwen. Hert en leeuwen bevinden zich in een besloten plek tussen de bergen. Een hondje zal de weg naar het hert wijzen.

Als eerste vertrekt Keie, maar die faalt. Hij durft de rivier, de barrière met het avonturenland, niet over. Dan vertrekt Lanceloet. Hij overwint de leeuwen en snijdt het witte voetje van het hert af. Op dat moment verschijnt een anonieme ridder die Lanceloet ernstig verwondt en met het witte voetje naar de koningin gaat. Hij wil haar huwen. Ondertussen is Walewein ongerust geworden. Hij zoekt Lanceloet, zorgt voor z'n genezing bij een dokter in de stad en verslaat de anonieme ridder. Lanceloet en Walewein keren dan terug naar Arturs hof.

Lanceloet heeft de leeuwen die het hert bewaakten overwonnen en rijdt met een jachthondje het gebied binnen waar het hert met het witte voetje zich bevindt. Lees het fragment en beantwoord de bijbehorende opdrachten.

5. Ferguut

In Ferguut, een vertaling van de oud-Franse Fergus, maken we kennis met een boerenzoon, die naar het hof van koning Artur trekt om bij hem in dienst te treden. Daar wordt Ferguut, die met zijn paard de troonzaal binnenrijdt, bespot door Keie. Om te bewijzen dat hij een dapper man is, trekt Ferguut erop uit om voor Artur een sluier en een hoorn, verdedigd door een vervaarlijke zwarte ridder, te veroveren. Onderweg ontmoet hij de jonkvrouw Galiene, die onmiddellijk verliefd op hem wordt, maar Ferguut denkt alleen aan het gevecht dat hem te wachten staat. Nadat hij de ridder overwonnen heeft en daarna nog talloze avonturen heeft overleefd, weet hij tenslotte Keie op de knieën te dwingen. Eindelijk kan Ferguut, die intussen een fantastische ridder is geworden, met Galiene trouwen.

De Ferguut telt ruim 5500 verzen. Aan de hand van drie fragmenten krijg je een goed beeld van de tekst. In het eerste fragment keren Artur en zijn ridders na een jacht op een wit hert terug naar het hof in Kardoel. Ze komen door het woeste land van ene Somilet. Als zijn zoon Artur en zijn ridders ziet, wil hij ook ridder worden. In fragment twee en drie staat het gevecht tussen Ferguut en de zwarte ridder centraal. Lees de fragmenten en beantwoord daarna de opdrachten hierover.

6. De Graalkoning

Chrétien de Troyes introduceerde de Graal in de Arturliteratuur. In zijn Conte du Graal is Perceval de ridder die op zoek gaat naar de Graal. Zijn queeste naar het object verloopt voorspoedig. Na tal van avonturen komt hij in de burcht van de invalide Visserkoning. Tijdens het diner ziet Perceval hoe een knecht een lans ronddraagt, uit de punt waarvan telkens een druppel bloed valt. Daarna volgt een meisje met een 'graal'. Perceval laat het stellen van vragen over lans en Graal achterwege. Hij wil dat de volgende morgen doen, maar dan blijkt het kasteel verlaten. Van een meisje in de buurt hoort hij dat zijn zwijgen vernietigende gevolgen zal hebben. Of Perceval in het vervolg van zijn queeste nog achter het geheim van de Graal komt weten we niet; Chrétiens werk stopt immers na ruim 9000 verzen.

Na Chrétien hebben veel andere middeleeuwse auteurs over de Graal geschreven. In die romans gaan tal van Arturridders op zoek naar het magische voorwerp. Maar slechts drie ridders zijn succesvol: Perceval, Bohort en Galahad. Dat zij erin slagen het geheim van de Graal te ontraadselen komt omdat zij kuis en vroom zijn en hun ridderschap gebaseerd is op liefde tot God.

Ook in onze tijd inspireert de Graal nog tal van kunstenaars, waaronder striptekenaars. In de strip De Graalkoning van Willy Vandersteen gaat Johan, de Rode Ridder, op zoek naar de Graal. Echt vlot verloopt zijn tocht niet; onderweg komt hij vijanden tegen en krijgt hij met heel wat moeilijkheden te maken. Dan hoort de Rode Ridder dat hij op zoek moet naar de Visserkoning. Van de strip is eerst pagina 1 afgebeeld. Daarna gaat het verder met de tocht van Johan naar de Visserkoning. Bekijk en lees de strip 'De Graalkoning' en beantwoord daarna de bijbehorende opdrachten.