"Sinds de komst van de tweede fase is ook het literatuuronderwijs drastisch veranderd."

De website Artur en Middeleeuwse Literatuur is bedoeld voor tweede fase-leerlingen van HAVO en VWO. Sinds de komst van de tweede fase is ook het literatuuronderwijs drastisch veranderd. De invoering van het leesdossier is daarvan een voorbeeld. Over de rol van de website in dat literatuuronderwijs gaat dit hoofdstuk. Aan bod komen de werkvormen, de leerdoelen, toetsing en de inhoud van de site.

De inhoud van de website
De site telt zes hoofdstukken. In hoofdstuk 4 tot en met 6 staan Artur en zijn ridders centraal. In hoofdstuk 4 komt de vraag aan de orde wie Artur was en of hij wel echt heeft bestaan. Hoofdstuk 5 verklaart waarom Artur uitgroeide tot de meest populaire vorst van de Middeleeuwen en de adel zijn avonturen verslond en hoofdstuk 6 staat stil bij het Nachleben van Artur, variërend van Arturlocaties in Engeland tot en met Artur als acteur op het witte doek.
Hieraan voorafgaand schetst hoofdstuk 1 tot en met 3 een beeld van de middeleeuwse literaire situatie. Wat las men? Wie konden er lezen? Hoe werden boeken gemaakt? zijn enkele vragen die in die hoofdstukken aan de orde komen.

"Natuurlijk kunnen ook de opdrachten bij de hoofdstukken en de tekstfragmenten in het leesdossier worden opgenomen."

Daarnaast biedt de site een grote hoeveelheid opdrachten. Er zijn opdrachten die horen bij de bovenvermelde hoofdstukken. Met deze, veelal korte, opdrachten kan de leerling toetsen of hij de inhoud van de hoofdstukken heeft begrepen. Daarnaast zijn er verwerkingsopdrachten die horen bij de tekstfragmenten van Middelnederlandse Arturromans. Deze tekstfragmenten - voorzien van woordverklaring of vertaald in hedendaags Nederlands - en een strip over Artur vormen een apart onderdeel van de site. Onder deze verwerkingsopdrachten zijn tekstbestuderende, tekstervarende, creatieve en evaluerende opdrachten. Deze categorieën komen ook terug in de afsluitende - omvangrijkere - opdrachten voor het leesdossier. Natuurlijk kunnen ook de opdrachten bij de hoofdstukken en de tekstfragmenten in het leesdossier worden opgenomen. Tot slot zijn er in het onderdeel 'leesdossier' vijf opdrachten opgenomen. Uit deze creatieve en wat omvangrijkere opdrachten kan de leerling een keuze maken. Ook deze opdrachten passen prima in het leesdossier.

Verder biedt de site edutainment. Zo is er een quiz en een woordpuzzel om de inhoud van de hoofdstukken spelenderwijs te toetsen, zijn er fragmenten van Arturfilms te bekijken en kan de leerling diverse computerspelletjes in een middeleeuws jasje spelen. Voor een volledig overzicht van de inhoud van Artur en Middeleeuwse Literatuur kunt u terecht op de sitemap.

Welke werkvormen?
De website is geschikt voor verschillende werkvormen. De hoofdstukken zijn zo geschreven dat de leerling ze zelfstandig kan doornemen. Moeilijke termen en begrippen vormen hierbij geen belemmering: als de leerling de muis op de betreffende term of woord houdt, verschijnt de omschrijving ervan direct in beeld. In een aparte woordenlijst worden alle begrippen en termen nog eens netjes achter elkaar opgesomd. De verschillende opdrachten zijn eveneens prima individueel te maken.

"...bijvoorbeeld een presentatie houden over de tekst en context, of - voor de creatieve geesten - een toneelstukje maken van het verhaal of fragment."

Ook andere werkvormen zijn mogelijk. Leerlingen kunnen groepsgewijs de hoofdstukken (of een selectie daarvan) doornemen en van hun ervaringen in de klas verslag doen. Verder is het mogelijk dat verschillende leerlingen (of een groepje van leerlingen) een tekstfragment - of als de tekst in boekvorm aanwezig is op school het hele verhaal - voor hun rekening nemen en daar 'iets' mee doen in de klas; bijvoorbeeld een presentatie houden over de tekst en context, of - voor de creatieve geesten - een toneelstukje maken van het verhaal of fragment. Bij die presentaties door verschillende groepen kunnen meningen uitgewisseld worden en kan tevens gediscussieerd worden over middeleeuwse literatuur, teksten over Artur, het nut van middeleeuwse teksten etc.
Daarnaast kan de website dienen als uitgangspunt voor een klassikale les waarbij de docent een inleiding houdt over middeleeuwse literatuur en de rol van Artur daarin. Ook kunnen, voordat de leerlingen zelfstandig aan het werk gaan, een of meerdere tekstfragmenten ter illustratie gezamenlijk worden gelezen.
Op het Zwijsen College, de school waar de makers actief zijn, is de site door de sectie Nederlands enthousiast ontvangen. De tweede fase-leerlingen van het Zwijsen gaan er dit schooljaar dan ook mee aan de slag.
De antwoorden van de opdrachten staan op de site, zodat leerlingen gemaakte vragen zelf kunnen nakijken. Natuurlijk kan er ook voor gekozen worden (een aantal) vragen klassikaal of in groepjes te laten nakijken. Zeker als dat vragen zijn die discussie oproepen, kan dat een plezierige werkvorm zijn.
De inhoud van de site is uit te printen. Via het printericoon rechts boven op iedere pagina. Handig als u de leerlingen in de klas de opdrachten wilt laten maken. Daarnaast is de inhoud van hoofdstuk 1 tot en met 6, inclusief de beginpagina, ook te downloaden in PDF-formaat en vervolgens printbaar. Klik hiervoor op het icoon van de printer in de navigatiebalk. Makkelijk als u (tijdelijk) niet de beschikking hebt over Internet.

Leerdoelen
In de eindtermen voor Literatuur neemt het leesdossier een belangrijke plaats in. In het leesdossier brengt de leerling beargumenteerd verslag uit van zijn persoonlijke leeservaringen. Bij die leeservaringen staat de tekstervarende methode centraal, maar is ook ruimte voor de tekstbestuderende benadering. Leerlingen moeten bijvoorbeeld een tekst literair en cultuurhistorisch kunnen situeren. Vandaar dat de site behoorlijk wat aandacht besteedt aan het middeleeuwse literaire leven en de kenmerken en het functioneren van de verhalen over koning Artur en zijn ridders aan het middeleeuwse hof. Daarnaast bieden de verschillende soorten opdrachten voldoende mogelijkheden om ook de persoonlijke leeservaringen te beschrijven, verdiepen en evalueren. Die opdrachten kunnen in het leesdossier worden opgenomen.

"...de site wil leerlingen laten zien en ervaren hoe boeiend middeleeuwse teksten kunnen zijn. Oudere literatuur wordt immers vaak als 'saai' en 'vervelend' getypeerd."

Los van alle eindtermen wil de site leerlingen laten zien en ervaren hoe boeiend middeleeuwse teksten kunnen zijn. Oudere literatuur wordt immers vaak als 'saai' en 'vervelend' getypeerd. Hopelijk laten leerlingen dat vooroordeel varen na het werken met deze website.

Toetsing
De verschillende opdrachten, de quiz en de woordpuzzel geven leerlingen de mogelijkheid zelf te toetsen in hoeverre ze de stof beheersen. De literaire ontwikkeling, die in het examen voor literatuur centraal staat, kan getoetst worden aan de hand van de verwerkingsopdrachten voor het leesdossier. Deze opdrachten zijn ook een prima startpunt voor bijvoorbeeld een mondelinge toets. Afhankelijk van de werkvormen die u kiest, kan bijvoorbeeld ook een individuele of groepspresentatie worden beoordeeld.